Rodzaje tkanin i materiałów odzieżowych  - 

O jakości uszytego ubrania w największym stopniu decyduje rodzaj tkaniny użytej do jego stworzenia. Różne rodzaje tkanin i dzianin wykorzystywanych w przemyśle tekstylnym różnią się od siebie rodzajem splotu oraz włókien. To właśnie te dwa czynniki decydują o elastyczności, miękkości i wytrzymałości materiału.

Rodzaje tkanin i materiałów

Podstawowe rodzaje tkanin i materiałów to te wykonane z włókien naturalnych, syntetycznych i sztucznych. Materiały naturalne to między innymi bawełna, len, wełna, jedwab czy skóra. Materiały sztuczne to na przykład modal, lyocell czy wiskoza, z kolei materiały syntetyczne to poliester, poliamid, powszechnie znany jako nylon, a także elastan i akryl.

Tkaniny naturalne wytwarzane są z włókien pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego. Tkaniny sztuczne wytwarzane są w laboratorium, przy czym mogą być produkowane z surowców pochodzenia naturalnego, na przykład celulozy z drzewa. Materiały syntetyczne również są wytwarzane w laboratorium, a składniki, z których pochodzą, nie występują naturalnie w przyrodzie.

Tkaniny można też podzielić według rodzaju splotu. Są to splot płócienny, splot skośny oraz splot atłasowy. W przypadku dzianin wyróżniamy sploty rządkowe i kolumienkowe. Każdy z wymienionych splotów ma swoje unikalne cechy, co wpływa na właściwości odzieży uszytej z danego materiału. To właśnie odpowiednio dobrany splot sprawia, że jeans jest sztywny i mocny, a satyna gładka i lejąca.

A czym się różni tkanina od dzianiny? Nazwy wskazują na sposób wytwarzania. Tkanina jest tkana, a dzianina dziana. Do produkcji tkanin wykorzystuje się ręczne lub mechaniczne krosna. Proces wytwarzania polega na przeplataniu ze sobą co najmniej dwóch nici – osnowy i wątku. Chodzi o osnowę biegnącą wzdłuż materiału i prostopadły do niej wątek.

Z kolei przy produkcji dzianin stosuje się tylko jedną nić. Przy pomocy drutów, szydełek, osnowarek lub szydełkarek formuje się z nici oczka, które następnie łączą się ze sobą w rzędy. W efekcie wygląd i właściwości tkanin oraz dzianin bardzo się od siebie różnią. Dzianiny charakteryzują się tym, że są bardzo elastyczne, miękkie i przewiewne. Dostosowują się do kształtów ciała, co zapewnia wygodę noszenia.

Tkaniny zachowują swój kształt i nie ulegają rozciągnięciu. Mają jednolitą strukturę, dzięki czemu są mniej rozciągliwe i elastyczne. Są też sztywne i nie odkształcają się, co czyni je uniwersalnym materiałem do szycia nie tylko wszelkiego rodzaju odzieży (spodnie, koszule, bielizna, spódnice, sukienki, T-shirty, bluzki i płaszcze), ale też elementów tekstylnych, jak pościel, obrusy czy zasłony.

Dzianiny wykorzystuje się przede wszystkim w produkcji swetrów i kardiganów, narzut, szalików, czapek, rękawiczek, skarpet, pończoch i rajstop. Ubrania z dzianiny dostosowują się do ciała, a dzięki swojej elastyczności nie muszą być skrojone dokładnie na wymiar – w przeciwieństwie do tkanin.

Tkaniny ze względu na rodzaje splotów

Tkaniny mogą różnić się między sobą strukturą, nawet jeśli powstały z tej samej przędzy. Jest to zależne od rodzaju splotu, który decyduje nie tylko o wyglądzie tkaniny, ale też jej wytrzymałości i przeznaczeniu.

Sploty mogą być jednostronne lub dwustronne. W przypadku splotów jednostronnych materiał wygląda inaczej po obu stronach. Splot dwustronny sprawia natomiast, że wygląda jednakowo z obu stron.

Do splotów jednostronnych zaliczamy:

• splot skośny jednostronny,
• splot atłasowy.

Do splotów dwustronnych zaliczamy:

• splot płócienny,
• splot panamowy,
• splot rypsowy,
• splot skośny dwustronny.

Splot płócienny

Tkaniny o splocie płóciennym wykorzystywane są głównie do produkcji wizytowych i eleganckich ubrań oraz dekoracji. Tego rodzaju materiały wymagają delikatności podczas prania i prasowania. Najczęściej spotykane tkaniny o tym splocie to:

• batyst,
• flanela,
• szyfon,
• popelina,
• organza,
• muślin,
• żorżeta,
• aksamit.

Splot skośny

Splot skośny sprawia, że tkanina jest wytrzymała. Z tego względu tego rodzaju tkaniny wykorzystuje się w produkcji odzieży codziennej i wierzchniej, która ma być odporna na intensywne użytkowanie. Najpowszechniejsze tkaniny o splocie skośnym to:

• dżins,
• tweed,
• gabardyna.

Splot atłasowy

Tkaniny o splocie atłasowym mogą mieć splot wątkowy lub osnowowy. Pierwsze z nich nazywamy satynami, a drugie atłasami. Wyróżniają się przede wszystkim pięknym połyskiem i nieco śliską powierzchnią, przyjemną w dotyku.

Satyna najczęściej wykonana jest z bawełny lub jedwabiu. Jej prawa strona jest błyszcząca, a lewa matowa. To delikatna, lejąca się tkanina, co sprawia, że ładnie się układa, a przy okazji jest lekka i przewiewna. Często szyje się z niej eleganckie sukienki i bluzki, a także koszule nocne, podszewki ubrań czy poszewki na poduszki.

Gruba satyna nadaje się wyłącznie do czyszczenia chemicznego. Cienka satyna może być prana ręcznie lub w trybie delikatnego prania z użyciem łagodnego detergentu oraz w temperaturze nieprzekraczającej 40 stopni Celsjusza.

Atłasy są tkane z włókien bawełnianych lub wiskozowych. Materiał ekskluzywny może być wyrabiany także z jedwabiu. Atłas jest bardzo gładki i miły w dotyku. Podobnie jak satyna, prawą stronę ma błyszczącą, a lewą matową. Jego cechą charakterystyczną jest uczucie przyjemnego chłodu w kontakcie ze skórą.

Atłas jest droższy od satyny. Wytwarza się z niego eleganckie suknie ślubne i wieczorowe, bieliznę, podszewki marynarek, sukienek i spódnic oraz pościel. Tkaninę atłasową najlepiej prać ręcznie lub w pralce na delikatnym trybie w temperaturze do 40 stopni Celsjusza, po wywróceniu ubrań na lewą stronę.

Rodzaje tkanin ze względu na zawartość włókien

Tkaniny różnią się między sobą także surowcem, z jakiego są wykonane. Zarówno tkaniny sztuczne, jak i syntetyczne powstają na drodze obróbki chemicznej, natomiast naturalne są całkowicie pozyskiwane z przyrody.

Włókna sztuczne

Popularne materiały pochodzenia sztucznego to modal, lyocell i wiskoza. Wiskoza powstaje w wyniku chemicznej obróbki celulozy pozyskiwanej głównie z drzew iglastych. Charakteryzuje się przewiewnością i lekkością, dlatego jest idealna do produkcji letniej odzieży.

Lyocell również produkowany jest z celulozy drzewnej, jednak przy jego produkcji nie powstają substancje szkodliwe dla środowiska, zużywa się też znacznie mniej wody. Dodatkowo lyocell poddawany jest biodegradacji w zaledwie 6 tygodni. Z tego względu wielu uważa lyocell za bardziej ekologiczną alternatywę dla wiskozy.

Lyocell ma też wiele cennych właściwości, między innymi jest bardzo przewiewny, a przy tym odporny na uszkodzenia. Świetnie pochłania wilgoć, więc nadaje się na produkcję letnich bluzek i sukienek.

Modal to tkanina wytwarzana z celulozy z drewna bukowego. Nazywana jest konkurencją dla tkaniny bawełnianej, gdyż do jej wyprodukowania zużywa się mniej wody. Poza tym jest to materiał w 90% biodegradowalny. Ze względu na swoje cenne właściwości, takie, jak przewiewność, odprowadzanie wilgoci i rozciąganie, powszechnie używa się jej do produkcji odzieży sportowej.

Włókna syntetyczne

Popularne materiały syntetyczne to poliester, nylon, elastan i akryl. Materiał poliestrowy otrzymywany jest w wyniku syntezy chemicznej z pochodnych ropy naftowej. Ze względu na to, że jest tani w produkcji, jest też powszechnie dostępny. Choć poliester uchodzi za materiał nieekologiczny, ma wiele zalet, jeśli chodzi o jego właściwości.

Ubrania z poliestru są odporne na plamy, wytrzymałe i sprężyste. Nie niszczą się ani nie odkształcają mimo wielokrotnego prania. Niestety, jest też mało przewiewny, dlatego wzmaga pocenie i źle odprowadza wilgoć. Nie nadaje się do produkcji strojów wizytowych, źle się też nosi latem w upalne dni.

Poliamid, czyli nylon, powstał jako tańszy i bardziej wytrzymały odpowiednik jedwabiu. Jest to materiał bardzo delikatny, miękki w dotyku, a do tego odporny na gniecenie i o bardzo dobrej wodoszczelności. Z tego względu wykorzystuje się go w produkcji kurtek przeciwdeszczowych, strojów kąpielowych czy odzieży roboczej.

Elastan stosowany jest jako dodatek do materiałów, które nie są rozciągliwe, w celu poprawy ich właściwości. Włókna elastanu są rozciągliwe i odporne na zabrudzenia. Nie wymagają specjalnego traktowania, łatwo się piorą i nie gniotą się. Z elastanu szyje się głównie bieliznę, rajstopy, kostiumy kąpielowe i odzież sportową.

Akryl to uproszczona nazwa poliakrylonitrylu, syntetycznego włókna uzyskiwanego wskutek reakcji chemicznej zwanej polimeryzacją akrylonitrylu. Akryl znajdujemy w swetrach, szalikach i czapkach.

Włókna naturalne

Do najważniejszych materiałów z włókien naturalnych zaliczamy bawełnę, wełnę, skórę i jedwab. Tkanina bawełniana to najpopularniejszy materiał znany na całym świecie od wieków.

Bawełna ma doskonałe właściwości pochłaniania wilgoci, dużą odporność na rozciąganie, ponadto jest delikatna i antyalergiczna. W zależności od rodzaju splotu ubrania bawełniane sprawdzą się zarówno latem, jak i zimą.

Tkanina wełniana pozyskiwana jest przez golenie sierści owiec, kóz czy lam. W zależności od gatunku zwierzęcia wyróżniamy wełnę merino z owiec, kaszmir od kóz kaszmirskich i moher od kóz angorskich.

Wełna merino jest bardzo miękka i ma doskonałe właściwości termoizolacyjne, dlatego wykorzystuje się ją w produkcji odzieży termicznej. Tkanina kaszmirowa również jest miękka, ma też lekki połysk. Moher to rodzaj lekkiej i puszystej wełny, idealnej na swetry, czapki i szaliki.

Skóra pozyskiwana jest z powłok ciał zwierząt. Posiada dużą wytrzymałość na uszkodzenia, ma niepowtarzalny charakter, a przy odpowiedniej pielęgnacji z biegiem lat wygląda jeszcze lepiej. Najczęściej wykorzystuje się ją w produkcji kurtek, płaszczy, rękawiczek, torebek i obuwia. Skóra nie lubi dużej ilości wody oraz suszenia na grzejnikach, dlatego nie można prać jej w tradycyjnej pralce ani ręcznie.

Tkanina jedwabna wytwarzana jest z kokonów jedwabnika morwowego lub dębowego. Jest bardzo delikatna i podatna na zniszczenie, dlatego też jej cena jest wysoka. Wymaga odpowiedniego traktowania. Idealnie nadaje się do szycia ekskluzywnej bielizny, strojów formalnych i sukien ślubnych.

Może cię zainteresować:

Tkaniny eco friendly czyli jakie? Przedstawiamy propozycje

Satyna jedwabna- właściwości, zastosowanie i pielęgnacja tej wyjątkowej tkaniny